"Een jaar in het teken van innovatie!"

Welke waren de markante feiten van het jaar 2019?

Pascal Misselyn: Het hoogtepunt van 2019 is de goedkeuring van het Clean Energy Package door de Europese Unie. Dit instrument is de drijvende kracht achter de dynamiek van de elektriciteitssector, en in mindere mate van de gassector. Het geeft de algemene oriëntatie van het energiebeleid van de Europese Unie, en dus ook van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Eric Mannes: Voor BRUGEL, een belangrijke speler in de Brusselse energiesector, zal dit Clean Energy Package een echte boost geven aan de energietransitie. Onze raad van bestuur heeft dan ook bijzondere aandacht voor de toepassing ervan op het terrein. In deze geest zijn we zeer gemotiveerd om onze teams te ondersteunen.

Pascal Misselyn: Een van de markante gebeurtenissen van 2019 is de lancering van een 'sand box' die projectverantwoordelijken in staat stelt om creatieve initiatieven te lanceren ter bevordering van de energietransitie. Hoewel BRUGEL in 2019 niet veel concrete projecten mocht ontvangen, zijn onze teams zich ervan bewust dat een dergelijk instrument in de toekomst zeer nuttig zal blijken.

2019 werd ook gekenmerkt door grote projecten zoals de tariefmethodologieën voor elektriciteit en gas, die hebben geleid tot nieuwe tarieven voor de periode 2020-2024. We hebben ook een echte sprong voorwaarts gemaakt op het gebied van hernieuwbare energie en in het bijzonder fotovoltaïsche energie. De eerste proefprojecten in 'Smart metering' zijn van start gegaan.

Eric Mannes: Voor de watersector heeft BRUGEL een zeer constructieve dialoog op gang gebracht in de vorm van workshops met VIVAQUA en de BMWB. Aangezien de watersector op leeftijd is en nog niet geliberaliseerd is, heeft hij nog niet dezelfde 'boost' gekregen als de energiesector. De sector is uit zijn sluimering gekomen nadat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd is geworden voor het vastleggen van de watertarieven (als gevolg van de zesde staatshervorming) De Brusselse regering heeft inderdaad de wens uitgesproken dat een onafhankelijk orgaan zou beslissen over de watertarieven. BRUGEL werd aldus aangesteld om deze tarieven te bepalen. Om zijn opdracht te kunnen vervullen, moest BRUGEL een grondige analyse van de sector uitvoeren. BRUGEL heeft sindsdien een erg constructieve kijk op de taken die aan de twee operatoren zijn toevertrouwd. Vanuit dit oogpunt heeft BRUGEL de tariefreguleringsmodellen Cost+ opgezet, zodat alle spelers in de sector hun praktijken konden verbeteren.

Werd de stabiliteit van de energieprijzen behouden in 2019?

Pascal Misselyn: Als het om prijzen gaat, is het belangrijk om als regulator een onderscheid te maken tussen het gereguleerde en het niet-gereguleerde deel. Voor het gereguleerde gedeelte heeft BRUGEL geijverd voor de stabiliteit van de tariefmethodologieën die de prijsstijgingen voor gas sterk beperken of zelfs een daling teweegbrengen. Voor het niet-gereguleerde deel heeft de sector geprofiteerd van een internationale meevaller omdat de grondstofprijzen eerder een dalende trend vertonen.

In 2018 stegen de prijzen gestaag; 2019 werd gekenmerkt door een daling van de prijzen. De gemiddelde Europese burger bespaarde ongeveer € 75 op jaarbasis op zijn elektriciteitsrekening en € 150 op jaarbasis op zijn gasrekening. Deze besparing zou nog groter kunnen zijn als alle consumenten de moeite zouden nemen om hun prijzen te vergelijken met de tariefsimulator BruSim die BRUGEL ter beschikking stelt.

Eric Mannes: In dit verband stellen we vast dat BRUGEL te weinig zichtbaarheid heeft bij het grote publiek. De Brusselse bevolking is nog steeds niet goed op de hoogte van de toegevoegde waarde van de regulator. De tariefsimulator die BRUGEL aan het grote publiek ter beschikking stelt, zou vaker moeten worden gebruikt.

Hoe zit het met de energiearmoede in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest?

Pascal Misselyn: Helaas is er niet veel veranderd. We hopen dat dankzij de lagere prijzen in 2019 het aantal huishoudens dat problemen ondervindt met het betalen van facturen, is gedaald. Over het geheel genomen zijn de armoede, de schuldenlast, de betalingsmoeilijkheden, het aantal vermogensbegrenzers en het aantal beschermde klanten niet veranderd ten opzichte van de voorgaande jaren. We stellen vast dat het beschermingssysteem helaas niet is veranderd. Er zijn niet meer leveranciers op de markt gekomen en de prijzen zouden lager kunnen zijn als de concurrentie ten volle zou spelen. Die stabiliteit is uiteindelijk toch geen goede zaak ...

Eric Mannes: Als we de resultaten van de vorige jaren vergelijken, komen we tot min of meer dezelfde conclusies, die niet bijzonder bemoedigend zijn. In 2019 hebben we het gehad over de automatische erkenning van beschermde klanten. Die automatische erkenning zou een goede zaak kunnen zijn. Tot slot stellen we vast dat het systeem van consumentenbescherming in Brussel niet gunstig is voor de dynamiek van de energiemarkt.

Waar staan we met de ontwikkeling van het ATRIAS-platform in 2019?

Pascal Misselyn: Tijdens dit boekjaar was het ATRIAS-dossier weer enigszins chaotisch. Er waren vrij veel spanningen tussen de business partners die het platform ontwikkelen, vooral tussen de netbeheerders en de IT-ontwikkelaar. Uiteindelijk bereikten de spelers een akkoord en werd het project opnieuw opgestart. Ze beloofden tegen september 2021 tot een betrouwbare technische oplossing te komen. Weliswaar betekent dit alweer uitstel ... maar het einde van de tunnel is in zicht. Om tot een oplossing te komen, hebben de ontwerpers van het ATRIAS-project een hele reeks toepassingen die bijdragen aan de dynamiek van de energietransitie, vaarwel moeten zeggen. Anderzijds hebben we vernomen dat er parallelle ontwikkelingen op til zijn die tegemoet zouden komen aan de behoeften van de DNB's op dit gebied.

Hoe deed de markt van de hernieuwbare energie het in 2019?

Eric Mannes: In 2019 heeft de vermenigvuldigingscoëfficiënt de consumenten ertoe aangezet om meer fotovoltaïsche panelen te installeren. Aangezien het rendement van de investering eerder rond de vier jaar dan rond de zeven jaar lag - zeven jaar is wat het besluit voorziet - hebben de inwoners van Brussel van deze meevaller willen profiteren. SIBELGA en BRUGEL moesten dan ook een aanzienlijk aantal dossiers verwerken. De bereidheid van Brusselaars om de energietransitie te maken is nu goed voelbaar. Dit wordt vooral weerspiegeld in de belangstelling voor elektrische voertuigen.

Pascal Misselyn: We zien ook dat een groeiend aantal Brusselaars geïnteresseerd is in het opzetten van energiegemeenschappen. BRUGEL en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben hier dus zeker een rol in te spelen. Conventionele zonne-energie was eerder geschikt voor eengezinswoningen met individuele daken. Om de ontwikkeling van fotovoltaïsche installaties in het BHG te stimuleren, moeten we nu complexere oplossingen onderzoeken, zoals bijvoorbeeld appartementsgebouwen met grote collectieve daken. De concepten zijn nu rijp om deze richting op te gaan. Energiespelers zijn gemotiveerd om ze in de praktijk te brengen.

Wat was uw operationele strategie in 2019 ten aanzien van de spelers in de sector?

Pascal Misselyn: Als regulator is BRUGEL een neutrale pion op het schaakbord; transparantie is voor ons een fundamentele waarde. We moeten daarom regelmatig de belanghebbenden informeren via aangepaste instrumenten (via het gewestelijke 'open data' platform), alle belanghebbenden raadplegen en met hen in dialoog gaan. Net als in de voorbije jaren richtten we ons op de dialoog, vooral door raadplegingen te organiseren. In 2019 hebben we een innovatieve raadplegingsformule voor het investeringsplan van de DNB voorgesteld. Tot hiertoe werd het investeringsplan besproken tussen de netbeheerders (SIBELGA en ELIA) en BRUGEL, die een advies uitbracht aan de regering. Deze formule is dus een nieuw gegeven. Dit jaar werden alle belanghebbenden betrokken via een raadpleging, die in juni 2019 werd georganiseerd. De formule was een groot succes en we mochten heel wat bijdragen ontvangen. Wij zijn ervan overtuigd dat dit soort procedures beantwoordt aan een behoefte. De energietransitie zal immers een impact hebben op de investeringen. Deze investeringen zullen niet langer van het type 'fit and forget' zijn, aangezien ze noodzakelijk zullen zijn voor de ontwikkeling van de energiediensten. We denken hierbij aan terminals voor elektrische voertuigen, smart meters, flexibiliteit en energieopslag. Al deze gegevens moet worden opgenomen in het investeringsplan van een project.

Eric Mannes: Communicatie, dialoog en workshops met operatoren zijn allemaal hefbomen die de zaken vooruit helpen. In die geest heeft de nieuwe raad van bestuur (RvB) van BRUGEL een meer proactieve aanpak en moedigt hij de teams aan om innovatieve initiatieven voor te stellen. Deze RvB wil een assertievere rol spelen in het formuleren van voorstellen voor de sector.

De controle van de waterprijzen is een volwaardig onderdeel van de opdracht van BRUGEL sinds 2019. Welke conclusies trekt u voor dit boekjaar?

Eric Mannes: In 2019 begonnen de teams van BRUGEL met het bestuderen van de werking van een sector die water produceert, verdeelt en zuivert. Dit zijn zeer verschillende domeinen die op een heel bijzondere (en niet altijd even logische) manier georkestreerd worden door de twee operatoren: VIVAQUA en de BMWB. In 2019 heeft BRUGEL een tariefreguleringssysteem Cost+ ingevoerd, dat beide operatoren tot nadenken heeft gezet. VIVAQUA heeft met VIVAnext een zeer ambitieus strategisch plan ontwikkeld, voorgesteld en uitgevoerd. Dit plan stelt een reorganisatie van de procedures voor, maar ook een mentaliteitsverandering op bedrijfsniveau.

Wat de sectorvoorwaarden betreft, heeft BRUGEL de gedeeltelijke indexering van de waterprijzen aanvaard. De raad van bestuur van BRUGEL heeft de door de teams voorgestelde tariefmethodologie goedgekeurd. Dit voorstel werd voorgelegd aan VIVAQUA en de BMWB en werd ook naar de verschillende adviesraden gestuurd. De definitieve methodologie zal in het voorjaar 2020 worden goedgekeurd. Vivaqua en de BMWB zullen een aanvraag kunnen indienen voor nieuwe tarieven, waarover BRUGEL zal beslissen tegen eind 2020, en dit voor een periode van 6 jaar. Aangezien de Brusselse regering in de toekomst een sociaal tarief wil invoeren, is dit tarief aan verandering onderhevig. In haar strijd tegen de waterarmoede wil de regering een reeks beschermingsmechanismen invoeren voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen.

Welke visie hebt u toegepast voor uw beheerscontrole?

Pascal Misselyn: Hoewel BRUGEL niet echt de primus van de klas is als het op beheerscontrole aankomt, behalen we toch een behoorlijk niveau. We hebben KPI's (Key Performance Indicators) opgesteld en een dashboard ontwikkeld om alle activiteiten van het bedrijf te monitoren. Omdat we een groeiende organisatie zijn met steeds meer opdrachten en een steeds groter wordend personeelsbestand, is de beheerscontrole niet altijd even gemakkelijk. Op deze manier hopen we enige stabiliteit te bereiken en meer controle uit te oefenen op onze werking. Wij worden stroomopwaarts door de Inspectie van Financiën en stroomafwaarts door het Rekenhof gecontroleerd. Ons beheer is transparant en we leggen een onberispelijke gelijkheid van behandeling en integriteit aan de dag. Wij delen waarden die uniek zijn voor onze medewerkers.

Wat met de raad van bestuur van BRUGEL?

Eric Mannes: De werking van de RvB is zeker niet van een leien dakje gegaan in 2019. De raad van bestuur moest het stellen zonder volwaardige voorzitter en bovendien trokken twee bestuurders zich terug om redenen van onverenigbaarheid. Het was de wil van de wetgever dat de bestuurders sterk gespecialiseerd zouden zijn op het gebied van energie en water. Daarom heeft de wetgever een mondeling en schriftelijk examen van zeer hoog niveau opgelegd. Om de onafhankelijkheid van de regulator te garanderen, voorziet de Ordonnantie ook in een reeks onverenigbaarheden. Eind 2019 vonden de Raden van Bestuur plaats met drie van de vijf bestuurders. Dankzij deze maatregel heeft BRUGEL zijn opdrachten voor de energie- en watersector ten volle kunnen uitvoeren. Zo kon BRUGEL in 2019, net als in 2018, concrete voorstellen aan de regering voorleggen om de instelling te hervormen en operationeler te maken.